W dniu 22 czerwca br. odbyło się seminarium CARS, w trakcie którego radca prawny Marcin Kolasiński przedstawił referat pt. Czy istnieją „jednostronne porozumienia” ograniczające konkurencję? Wystąpienie poświęcone było tematyce poruszonej w Working Paper (Nr 1) o tym samym tytule wydanym przez CARS.

Mec. Kolasiński w swojej pracy badawczej skupił się na decyzjach Prezesa UOKiK dotyczących niedozwolonych wertykalnych porozumień cenowych, w których jako sprawcę naruszenia prawa konkurencji wskazano tylko dostawcę, będącego organizatorem niedozwolonego porozumienia, ale już nie jego dystrybutorów. Autor referatu przedstawił pogląd, iż taka praktyka decyzyjna stanowi naruszenie przepisów zarówno ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, jak i Kodeksu postępowania administracyjnego. Odnosząc się do pierwszej kwestii mec. Kolasiński zwrócił uwagę, iż art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów zakazuje zawierania niedozwolonych porozumień, zaś istotą porozumienia jest udział w nim co najmniej dwóch stron. Dlatego, w celu wykazania niedozwolonego porozumienia konieczne jest udowodnienie istnienia zgodnej woli – tzw. concurrence of wills – co najmniej dwóch przedsiębiorców. To z kolei prowadzi do drugiej kwestii, tzn. konieczności zachowania zgodności decyzji Prezesa UOKiK z wymogami Kodeksu postępowania administracyjnego. Prawidłowa konstrukcja decyzji administracyjnej dotyczącej niedozwolonego porozumienia wymaga, aby jego strony były jednoznacznie zidentyfikowane w treści sentencji decyzji. Ponieważ decyzja administracyjna powinna być skierowana także do dystrybutorów, jako równorzędnych uczestników niedozwolonego porozumienia, dla zachowania zgodności z regułami Kodeksu postępowania administracyjnego powinni być oni także stronami postępowania administracyjnego. Mec. Kolasiński uzasadniał, iż praktyka decyzyjna Prezesa UOKiK niezgodna z ww. założeniami i sprowadzająca się do wskazania w sentencji decyzji jako uczestników porozumienia zbiorczo i anonimowo określonej grupy „dystrybutorów” nie będących stronami postępowania administracyjnego, daje podstawy do uchylenia decyzji Prezesa UOKiK oraz uniemożliwia jej przymusową wykonalność.

Stanowisko prelegenta podzieliła dr hab. Agata Jurkowska, autorka pierwszego koreferatu. Nawiązując do swoich wcześniejszych publikacji na ten temat prof. Jurkowska argumentowała, iż wydawanie decyzji w sprawie niedozwolonych porozumień, w których wykazywane jest naruszenie prawa tylko przez ich organizatorów, przeczy treści art. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Praktyka ta przypomina zastosowanie koncepcji o udowadnianiu jednostronnego nadużycia pozycji dominującej, jednak do stanu faktycznego, w którym po pierwsze nie wykazano pozycji dominujące organizatora porozumienia, a po drugie treść decyzji wyraźne zmierza ku udowodnieniu porozumienia, a nie jednostronnego działania.

Drugi koreferent, dr hab. Grzegorz Materna, przedstawił odmienny pogląd. Jego zdaniem ekonomika procesu antymonopolowego wymaga, aby Prezes UOKiK miał elastyczność w zakresie tego przeciwko komu prowadzi postępowanie w sprawie niedozwolonego porozumienia. Prof. Materna twierdził, iż nie stanowi naruszenia prawa udowodnienie w sentencji decyzji Prezesa UOKiK udziału w niedozwolonym porozumieniu tylko jego organizatora, podczas gdy udział dystrybutorów w porozumieniu opisywany jest jedynie w uzasadnieniu decyzji, bez przyznania im statusu stron postępowania administracyjnego.

W trakcie ożywionej dyskusji rozpoczętej po przedstawieniu referatu i dwóch koreferatów uczestnicy spotkania zwracali uwagę na potrzebę pogodzenia dwóch wartości, tzn. prawa Prezesa UOKiK do prowadzenia sprawnego postępowania antymonopolowego oraz potrzeby zachowania zgodności tego postępowania z regułami ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz Kodeksu postępowania administracyjnego. Rozważano w tym kontekście koncepcję tzw. selektywnego stosowania prawa przez Prezesa UOKiK, ścierając się w poglądach co do tego, czy selekcja ta może oznaczać prawo do prowadzenia postępowań w sprawie tylko pewnych ważniejszych porozumień, czy też prawo do wyboru tylko jednej strony danych porozumień, której będzie udowadniane niedozwolone działanie.

Moderator seminarium, SNSA dr Stanisław Gronowski, zwracał też uwagę na proceduralne aspekty obu ww. koncepcji na etapie postępowania przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zob. program

 

CARS

Centrum Studiów
Antymonopolowych i Regulacyjnych

c/o Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego
02-678 Warszawa, ul. Szturmowa 3
Budynek B, III p. pok. B-319